سعدی، شاعر پارسی‌گوی در سال ۶۰۶ هجری قمری در شیراز متولد شد. بدون شک سعدی تاثیر عمیقی بر روی زبان فارسی گذاشت و لقب سلطان ملک سخن به‌درستی به این هنرمند داده شده است.
آرامگاه سعدی معروف به سعدیه محل دفن سعدی، شاعر برجستهٔ پارسی‌گوی است. این اثر را محسن فروغی طراحی کرده‌است....
این آرامگاه در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنهٔ کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد. در اطراف مقبره، قبور زیادی از بزرگان دین وجود دارند که بنا به وصیت خود، در آنجا مدفون شده‌اند. از جمله مهمترین‌های آن می‌توان شوریده شیرازی را نام برد که آرامگاهش به وسیله رواق به آرامگاه سعدی متصل شده‌است. آرامگاه شیخ مشرف الدین بن مصلح الدین سعدی شیرازی در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۵۳ به شمارهٔ ثبت ۱۰۱۰٫۳ در انجمن آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
این بنای باشکوه هنر فکر و طراحی محسن فروغی است. محسن فروغی معمار ایرانی و استاد معماری و رئیس دانشکده هنرهای زیبای تهران بود. او فرزند محمدعلی فروغی، ادیب و سیاستمدار بود. وی در سال ۱۳۶۲ درگذشت و آرامگاه او در گورستان ابن‌بابویه در شهرری است.
اثر معماری فروغی، مقبره سعدی در انتهای خیابان بوستان در کنار باغ دلگشا در شیراز قرار دارد. در این مطلب به سراغ حقایق جالب در رابطه با مقبره سعدی یا سعدیه رفته‌ایم، با ما همراه باشید تا این بنای زیبا را بهتر بشناسیم
سعدیه در ابتدا خانقاه سعدی بوده که او اواخر عمرش را در آنجا می‌گذرانده و سپس در همانجا دفن شده است. برای اولین بار در قرن هفتم توسط شمس‌الدین محمد صاحب‌دیوانی وزیر معروف اباقاخان، مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد.
ابن بطویه، ۳۵ سال پس از وفات سعدی، گزارشی از آرامگاه این شاعر نوشت. این گزارش قدیمی‌ترین گزارش از مقبره سعدی است. در این متن آمده است که بازدیدکنندگان آرامگاه سعدی، لباس‌های خود را در حوضچه‌های مرمر می‌شستند. بر اساس باور قدیمی، شستشو لباس در این آب، خاصیت شفابخشی به لباس می‌بخشد.
در سال ۹۹۸ به دستور یعقوب ذوالقدر، حاکم فارس، خانقاه شیخ ویران شد و اثری از آن باقی نماند. در سال ۱۱۸۷ هجری قمری به دستور کریم‌خان زند، بنایی معروف به عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر بالای آرامگاه سعدی بنا شد.
بسیاری از شعرا و عرفا به وصیت خود در این بنا مدفون شدند. ازجمله آن‌ها می‌توانیم به شوریده شیرازی، شاعر نابینای شیرازی اشاره کنیم که در اتاق غربی بنایی که کریم‌خان ساخته بود، مدفون شد.
بر اساس روایت محمدتقی بهروزی در اوایل دوران قاجار، یکی از علمای شیراز به دلیل انتساب سعدی به مذهب تسنن، دستور تخریب و شکستن سنگ آرامگاه او را می‌دهد و این باعث می‌شود که مدتی بعد علی‌اکبر خان قوام‌الملک شیرازی نسبت به تهیه و نصب سنگ کنونی اقدام کند و بخشی از اشعار سعدی برگرفته از بوستان را که در ستایش پیامبر اسلام سروده شده‌اند، با اندکی تغییر روی آن حک کند. این سنگ در بنای ساخته‌شده توسط کریم‌خان زند تا زمان آغاز ساخت آرامگاه کنونی وجود داشت.
بنایی که در زمان کریم‌خان ساخته شده بود، تا سال ۱۳۲۷ هجری شمسی استوار بود. در سال ۱۳۲۷ پس از کسب موافقت اولیه برای احیای مجموعه سعدیه، از آندره گدار که در آن زمان مدیر باستان‌شناسی ایران بود، دعوت شد به شیراز بیاید و نظر خود را بیان کند؛ ولی پس از بحث و بررسی‌های گوناگون و در سال ۱۳۲۸ قرارداد طراحی آرامگاه سعدی با یک شرکت ساختمانی بسته شد و مهندس محسن فروغی و مهندس علی صادق به‌عنوان طراحان سعدیه آغاز به کارکردند.
در اسفند سال ۱۳۳۰ ساخت بنای آرامگاه سعدی که طراحان آن ایرانی و معماران و کارگران آن نیز شیرازی بودند، با اقتباس از کاخ چهل‌ستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی در باغی به مساحت ۷۷۰۰ مترمربع به پایان رسید.
در بعدازظهر یازدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۳۱، آرامگاه سعدی با حضور دکتر محمود حسابی که در آن زمان وزیر فرهنگ بود و علی‌اصغر خان حکمت و تعداد زیادی از شاعران، نویسندگان، بازرگانان و صاحب‌منصبان افتتاح شد. هم‌زمان با افتتاح سعدیه، در صبح همان روز از مجسمه سعدی که در دروازه اصفهان نصب شده بود، پرده‌برداری شد. این مجسمه توسط هنرمند ایرانی، استاد ابوالحسن صدیقی ساخته شد و بر اساس گزارش مالی انجمن آثار ملی، برای ساخت آن ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان به استاد پرداخت شد؛ البته کل هزینه ساخت سعدیه در آن سال، ۹۸۰ هزار تومان بود.
محسن فروغی معمار مدرنیست ایرانی طرح آرامگاه را با همکاری علی‌اکبر صادق با الهام گرفتن از عناصر معماری سنتی ایران، در سال ۱۳۳۰ طراحی کرد. ساختمان به سبک ایرانی است، با ۸ ستون از سنگ‌های قهوه‌ای‌رنگ که در جلوی مقبره قرار دارند و اصل بنا با سنگ سفید و کاشی‌کاری مزین است. بنای آرامگاه از بیرون به شکل مکعبی دیده می‌شود، اما در داخل هشت‌ضلعی است و جنس دیوارها از مرمر و لاجورد است.
سنگی که در حال حاضر بر سر مزار سعدی قرار دارد، سنگ سماق سرخ کم‌رنگی با ابیاتی از بوستان به خط نستعلیق توسط علی‌اکبر خان قوام الملک شیرازى بر روی مزار نصب شده است.
حوض ماهی در آرامگاه سعدی، در سمت چپ آرامگاه قرار دارد و به شکل هشت‌ضلعی طراحی شده است، زیربنای حوض حدود ۳۰٫۲۵ مترمربع است و با ۲۸ پله به صحن آرامگاه وصل می‌شود.
شستشو در این آب، مخصوصا در شب چهارشنبه‌سوری، از اعتقادات مردم شیراز بوده است. کاشی‌کاری‌های داخل حوض ماهی که به سبک عمده سلجوقی است، در سال ۱۳۷۲ توسط استاد کاشی‌کار «تیرانداز» طراحی‌شده و توسط میراث فرهنگی اجرا گردیده است.
در ضلع غربی آرامگاه سعدی، ساختمانی سفیدرنگ با تابلویی آبی‌رنگ وجود دارد، ساختمانی که به آن اشاره کردیم، کتابخانه مجموعه است. کتابخانه در سال ۱۳۵۱ تأسیس شد.
مرکز سعدی ايران از سال ۱۳۸۱، روز اول اردیبهشت‌ماه را روز سعدی اعلام کرد و در اول ارديبهشت ۱۳۸۹، در اجلاس شاعران جهان در شیراز، نخستین روز اردیبهشت‌ماه از سوی نهادهای فرهنگی داخلی و خارجی به‌عنوان روز سعدی نام‌گذاری شده است.
1398/05/25
تعداد بازدید: 722