" نوشته: "استفانو بیانکا"
عنوان ونام پدیدآور: برنامه حفاظت از شهرهای تاریخی (طرح حفاظت شهر تاریخی سمرقند)
شرکت مادرتخصصی عمران وبهسازی شهری ایران
با همکاری شرکت عمران ومسکن سازان استان فارس/ مترجم : سمانه ساریخانی/ ناظر علمی وویرایستار: دکتر علی سلطانی
مشخصات نشر: شیراز: نوید شیراز1390
استفانو بیانکا مدیر برنامه طرح حفاظت از شهر تاریخی سمرقند با کمک همکاران و مشاوران خود اهتمام به نوشتن این کتاب نمودهاند. ایشان در مقدمه و بخش قدردانی کتاب توضیحات لازم را درخصوص کلیت طرح ارائه میکند.
این کتاب مستندی از تجربهای موفق از طرح حفاظت شهرهای تاریخی است که میتواند پاسخگوی بخشی از نیاز جامعه تخصصی در حوزه بهسازی و نوسازی شهری باشد. آنچه در این کتاب میخوانیم شامل پنج بخش اصلی است که روند تهیه برنامه و طرح مورد نظر و همچنین اجرای آنها رابیان میدارد.
بخش اول "گزیدهای از توسعه تاریخی شهر" سمرقند است. گزیدهای از تاریخچه سمرقند و روند توسعه این شهر تاریخی در این بخش توصیف میشود. توسعههای اولیه شهر از قرون وسطا در بخش شمالی شهر آغاز و به تاثیر جاده ابریشم بر این شهر ختم میگردد. سپس فتح شهر توسط اعراب، تهاجم مغولها و تسخیر شهر توسط تیموریان تحولات خاصی را در سمرقند رقم میزند. در ادامه اشغال شهر در قرن 19 توسط روسها نیز منجر به تغییرات کالبدی و عملکردی زیادی در سطح شهر شده و همچنین قسمت جدیدی به صورت شعاعی در غرب شهر ایجاد میگردد.
بخش دوم "طرح توسعه راهبردی جدید" برای شهر سمرقند است. این بخش ابتدا به بررسی طرحهای مربوط به قرن 20 و به خصوص آخرین طرح جامع شهر سمرقند میپردازد و طرحهای اولیه حفاظت را مورد کاوش قرار میدهد. در ادامه معیار طراحی و برنامهریزی که براساس اهداف پیشرو مشخص شدهاند را تشریح و تبیین مینماید. در آخر با توجه به سه سطح متفاوت فعالیتی شامل: 1. فعالیتها و اقدامات جامع 2. معیارهای حفاظتی و توسعه 3. برنامهها و اقدامات بخشهای خاص میباشند، سطوح فعالیت، مناطق مداخله و فازبندی اقدامات بیان میشود.
بخش سوم "برنامه توانبخشی منطقه گور امیر" سمرقند است. پروژه آزمایشی منطقه گور امیر نمونهای از یک پروژه درست و کامل توانبخشی، شامل حفاظت و توسعه جدید، را نشان میدهد. این قسمت از کتاب حاوی تجربه عملی است که میتواند منتقل کننده راهکارهای موثر و ملموسی باشد.
بخش چهارم "اجرای برنامهها و طرحهای حفاظتی" تعیین شده برای شهر تاریخی سمرقند است. تحقق طرح توسعه راهبردی نیازمند ایجاد مکانیسمی اجرایی که ایدههای را به اقدامات کاربردی تبدیل نماید. بر این اساس در شهر سمرقند مرکزی برای احیای شهر تاریخی شکل گرفت و همچنین کمیتههای هماهنگ کننده محلی تاسیس شدند. در بخش چهارم تجربه فوق را میتوان مطالعه نمود.
درنهایت نیز بخش پنجم نتیجهگیری از مجموع برنامهها، طرحها و اقدامات صورت گرفته را برای خوانندگان بیان میدارد. امید است کتاب فوق بتواند اندوخته باارزشی را خوانندگان فراهم سازد.
با سپاس - شرکت عمران و مسکن سازان استان فارس