سلسله نشست های نوسازی شهری با موضوع برنامه ساماندهی وتوانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمیبا تاکید بر مدیریت شهری در مرکز آموزش علمی- کاربردی شهرسازی ،نوسازی وبهسازی سازمان نوسازی شهر تهران با سخنرانی آقای مهندس روستا عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران برگزار گردید.
سلسله نشست های نوسازی شهری با موضوع برنامه ساماندهی وتوانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی
با تاکید بر مدیریت شهری در مرکز آموزش علمی- کاربردی شهرسازی ،نوسازی وبهسازی سازمان نوسازی شهر تهران با سخنرانی آقای مهندس روستا عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران برگزار گردید.
به گزارش دفتر مطالعات کاربردی وامورترویجی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری در این نشست که با حضور مدیران شهری، حرفه مندان ومهندسان مشاورمعماری وشهرسازی ودانشجویان برگزار گردید آقای مهندس روستا ضمن بررسی ابعاد سکونتگاههای غیر رسمی در جهان و ایران ، تبدیل شدن روستاها به شهرها وتبدیل شهرها به کلان شهرها را به عنوان دو دگردیسی بزرگ دنیا عنوان نمودند. وی پس از ارائه نمونه هائی از اسکان غیررسمی در شهرهای مختلف دنیا، نرخ رشد بالای جمعیت شهری ، تبدیل اراضی کشاورزی حاشیه شهرها به کاربری های شهری ، پدیده اسکان غیررسمی وبافت های نابسامان شهری ، مصرف بالای انرژی ،آلودگی های زیست محیطی،ضعف مشارکت های غیردولتی،محدودیت منابع مالی مدیریت شهری و هزینه های بالای زمین ومسکن در اقتصاد شهری ،آسیب پذیری سکونتگاهها وعدم تعادل های درون منطقه ای وبین منطقه ای و... را چالش های شهرنشینی واسکان بشر در ایران عنوان برشمردند .
به گفته عضو هیات مدیره شرکت مادر از جمله اهداف برنامه توانمندسازی، ارتقاء توانمندسازی ساکنان این مناطق وظرفیت سازی در مدیریت شهری است ایشان ویژگیهای طرح های توانمندسازی وساماندهی سکونتگاههای غیررسمی ارتقاء سطح آگاهی های اجتماعی ساکنین،ارتقاء امنیت سکونت ساکنین،ارتقاء مشارکت مردمی درتامین خدمات زیربنائی واجتماعی و ارتقاء توانمندی های اقتصادی ساکنین ذکر نمودند .
آقای مهندس روستا با اشاره به چارچوب نظری ساماندهی وتوانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی رویکرد این برنامه را توسعه اجتماع محلی دانستند.همچنین درادامه این نشست ، ارتقاء سطح زندگی از طریق بهسازی یا توانمند سازی محیط زندگی ساکنین در دو حوزه مسکن و سکونتگاه ، وتجارب بدست آمده با این رویکرد را در شهرهای شیراز ، بندرعباس وسنندج ارائه نمودند.
به اعتقاد مهندس روستا در برنامه ریزی های مدیریت شهری باید به استفاده از نقش مردم توجه کرد وبا استفاده از دانش مردم ونهادسازی های محلی به ساماندهی وارتقاء اینگونه بافتها پرداخت.
عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران درادامه گفت : اگر ساکنین سکونتگاههای غیر رسمی حمایت شده ، به رسمیت شناخته شوند با توجه به توانمندی های که در زمینه مسکن ، ایجاد خدمات حداقلی ، بالا بودن حس مشارکت ، امید به ارتقاء رندگی دارند می توان بعنوان یک فرصت از آنان جهت بهبود و ساماندهی شرایط زندگیشان بهره برد .
مهندس روستا اشاره نمودند که امروزه ایجاد وگسترش سکونتگاههای غیررسمی را نمی توان صرفا به مهاجرت های روستائی نسبت داد،بلکه نرخ رشد طبیعی جمعیت سکونتگاههای موجود، مهاجرت از شهرهای کوچک ورانده شدن سرریزهای اجتماعی واقتصادی فقیرشهرها منجر به شکل گیری بخش عمده ای از سکونتگاههای غیررسمی شهرهای کشور شده است .
ایشان توانمند سازی ساکنین در سکونتگاههای غیر رسمی از نظر اجتماعی ، اقتصادی ، ظرفیت سازی و نهاد سازی در مدیریت شهری را بعنوان مهتمرین اهداف کلی برنامه توانمند سازی ذکر نمود ند .
وی پدیده سکونتگاههای غیررسمی را ناشی از شهری شدن فقرعنوان نمودند ، دسترسی محدود ساکنین سکونتگاههای غیررسمی به فرصت های شغلی ودرآمدی ،مسکن نامناسب وکیفیت پائین خدمات ،زیربناها ، روبناهای پایه ومحدودیت دسترسی به خدمات شهری ، قرارداشتن در معرض آسیب های زیست محیطی،عدم دسترسی ویا دسترسی محدود به سازوکارهای تامین اجتماعی وخدمات اجتماعی ،عدم دسترسی ویا دسترسی محدود به خدمات بهداشتی ودرمانی وفرصت های آموزش و اشتغال از مهمترین ابعاد فقر در این سکونتگاهها برشمردند.ایشان عنوان نمودند ؛که هرگونه برنامه ریزی به منظور توانمندسازی وساماندهی سکونتگاههای غیررسمی می بایست به نحوی انجام پذیرد که ابعاد فقر شهری این سکونتگاهها را از منظر بهداشت ،اشتغال ودرآمد ،آموزش، امنیت و.... هدف گیری وتعدیل نماید.
ایشان منافع حاصل از پروژه های بهسازی وتوانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی را شامل افزایش امکان دسترسی وامنیت در این مناطق با کاهش فاصله دسترسی به کاربری مورد نظر،ارتقاء سطح سواد به ویژه برای دختران از طریق کاهش فاصله دسترسی به مراکز آموزشی ،افزایش فضای سبز مطلوب وایجاد امکانات تفریحی وورزشی ،کاهش سوانح وجرائم خیابانی با ایجاد امکانات مربوط به روشنائی معابر،افزایش سرمایه های اجتماعی وایجادحس اتحاد ازطریق بهره برداری گروه های مردمی مختلف ازپروژه ها،سهولت در دسترسی به خدمات عمومی ،دسترسی مناطق کم درآمد به خدمات اضطراری مانند مرکز بهداشتی-درمانی ،ارتقاء بهداشت محیط با ایجاد شبکه آب و فاضلاب و ساماندهی معابر و مهارت آموزی ، آموزش مهارت های پایه و ایجاد اشتغال خرد و پایدار عنوان نمودند .
ایشان با اشاره به اهداف اصول سند ملی توانمندسازی وساماندهی سکونتگاههای غیررسمی درایران ، ضرورت تدوین این سند را همسویی سیاستها و اقدامات دستگاههای بخشی ، تصمیم گیری و سیاست گزاری در مورد این مساله و زمینه سازی برنامه های اجرائی مشترک با حضور تمامی دستگاههای مدیریت شهری عنوان نمودند
آقای روستا توجه و تاکید بر نقش شهرداریها و نهادهای محلی و مردمی و توجه به نقش مشارکت مردم در فرایند تهیه طرح ها و برنامه ها ، اجراء و بهره برداری و در نظرگرفتن نیازها و اولویت های ساکنین در انتخاب پروژ ه ها و هماهنگی بین بخشی در تحقق طرح ها و برنامه های توانمند سازی و ساماندهی سکونتگاههای غیر رسمی همچنین توجه به اصل" برنامه محوری" و فرایند محوری بودن فعالیت ها و پرهیز از نگاه "پروژه ای "را بعنوان مهمترین آموخته ها و تجارب بدست آمده تا کنون عنوان نمودند .
عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران عنوان نمودند شایسته است به جای عبارت معمول و مصطلح مانند بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده ، سکونتگاههای غیر رسمی و ناکارآمد، مساله دار و ... از باز آفرینی پایدار محدوده ها و محلات هدف نوسازی و بهسازی شهری استفاده نمائیم .این نشست با پرسش وپاسخ به سوالات حاضرین توسط مهندس روستا به پایان رسید.